مبالغه در مدح و حماسه
انواع مبالغه همچون اغراق و غلو یکی از مشخصات سبک حماسی است. بشد تیز رهام با خود و گبر / همی گرد رزم اندر آمد به ابر (فردوسی) اغراق در حماسه جزو ذات شعرست و تنها یک صنعت بدیعی نیست. اغراق آثار حماسی را شورانگیز و مؤثر کرده است. اما در مدح باعث انحطاط کلام می شود و از لطف و زیبایی آن می کاهد. گرچه شاعران مداح مثل عنصری، فرخی، و دیگران از این صنعت بسیار سود برده اند و بیش ترین استفاده را از این صنعت به ویژه نوع دوم و سوم کرده اند، اما چون سخنان شان بیشتر در باب موضوع غیرهنری و برای پاداش بوده چندان دل را نمی رباید؛ اما بزرگانی چون فردوسی، نظامی، سعدی، حافظ و دیگران اگرچه این سه قسم را به کار گرفته اند، چون موضوع اثرشان بزرگ و انسانی است تأثیر سخنانشان را هزاران برابر می سازد. از بزرگنمایی در هنرهای دیگری نیز استفاده می شود؛ برای مثال در داستانسرایی پهلوان پهلوان تر و جوانمرد جوانمردتر از حد متعارف نشان داده می شود تا داستان جاذبه پیدا کند و در خواننده مؤثر افتد. بزرگ نمایی در صور خیال نیز سبب برجستگی و قدرت تأثیر کلام می شود؛ برای مثال خیام اگر از زبان خبر استفاده می کرد و میگفت عمر کوتاه است، کلامش عادی بود و بی تأثیر، اما با بهره گیری از اکسیر بزرگنمایی کوتاهی عمر را به زیبایی نشان می دهد. ای دل همه اسباب جهان خواسته گیر/ باغ طربت ز سبزه آراسته گیر
وانگاه بر آن سبزه شبی چون شبنم / بنشسته و بامداد برخاسته گیر و با این تشبیه کوتاهی عمر را در ذهن خواننده به خوبی القا می کند.
- لینک منبع
تاریخ: دوشنبه , 17 بهمن 1401 (20:50)
- گزارش تخلف مطلب