سوالات درس 3 مطالعات اجتماعی پایه نهم با جواب

1 - سیاره زمین از چند محیط تشکیل شده است؟ آن ها را بیان کنید.

الف) بخش خارجی کره و زمین یا پوسته آن که حالت جامد دارد و از سنگ و خاک تشکیل شده سنگ کره (لیتوسفر) نامیده می شود.

ب)) آب کره (هیدروسفر) شامل اقیانوسها و دریاها، دریاچه ها، رودها و بقیه آبهای سطحی، آبهای زیرزمینی، یخچالها و نزولات جوی می شود.

ج)) هواکره (اتمسفر) نیز شامل گازهایی است که دور تا دور کره زمین را فرا گرفته اند.

د)) این سه محیط با هم سیاره زمین را برای زندگی انسان و دیگر موجودات زنده یعنی زیست کره (بیوسفر) مناسب می سازند.

2 - چه مقدار از سطح زمین را آب ها و چه مقدار از آن را خشکی ها فرا گرفته اند؟

حدود 71درصد را آب ها و 29 درصد بقیه را خشکی ها فرا گرفته اند.

3 - دو نیمکره شمالی و جنوبی از نظر وسعت آب ها و خشکی ها چه تفاوتی دارند؟

نیمکره شمالی را نیمکره خشکی ها می گویند. زیرا بیشتر خشکی ها در این نیمکره قرار دارند. ونیمکره جنوبی را نیمکره آب ها می گویند زیرا 82درصد آن را ابها فرا گرفته اند.

4 - مجموعه بزرگ خشکی ها را نام ببرید.

آسیا، امریکا، افریقا، قطب جنوب، اروپا و استرالیا و اقیانوسیه

5 - منظوراز ناهمواری ها چیست؟ چند مورد نام ببرید.

به پستی و بلندی های سطح زمین ناهمواری گویند. فلات ها، کوه ها، تپه ها، دشت ها، جلگه ها

6 - جلگه های پهناور جهان در چه مناطقی پدید آمده اند؟

در کنار دریا ها و یا در امتداد رودهای بزرگ

7 - فلات ها چگونه سرزمین هایی هستند؟

تعریف کنید. فلات ها سرزمین هایی نسبتا هموار اما مرتفع اند که از اطراف به سرزمین های کم ارتفاع و پست منتهی می شوند. این فلاتها، کوههای بسیار بلند با قله های نوک تیز را در بر گرفته اند. فلات تبت بلند ترین فلات جهان است.

8 - ناهمواری های جوان و ناهمواری های قدیمی و فرسوده را با هم مقایسه کنید

کوه های بسیار مرتفع جزء ناهمواری های جوان هستند. دامنه این کوه ها شیب تندی دارند و دره های بین آنها تنگ و به شکل است. به عکس، در کوه های کم ارتفاع با گذشت زمان و فرسایش، قله ها به شکل گنبدی در آمده اند و شیب دامنه ها ملایم است. این کوه ها دره های باز و آبرفتی به شکل ادارند.

9 - عوامل تغییر شکل و پیدایش ناهمواری ها به چند دسته تقسیم می شود؟

عوامل درونی و عوامل بیرونی

10 - حرکت ورقه (قطعات) پوسته زمین به چند صورت در ایجاد کوهستان ها نقش دارند؟

این ورقه ها (پوسته و گوشته فوقانی) بخشهایی از قاره ها تا کف اقیانوسها را در بر می گیرند. ورقه ها روی بخش خمیری شکل گوشته یا نرم کره به آرامی حرکت می کنند، از هم دور یا به هم نزدیک می شوند، به هم برخورد می کنند یا در امتداد هم می لغزند. البته ورقه ها بسیار کند حرکت می کنند و در هر سال فقط چند سانتیمتر جابه جا می شوند. اما این جابه جایی و حرکت طی میلیونها سال، تغییرات زیادی در ناهمواری ها به وجود می آورد.

11 - کوهزایی نتیجه چه عاملی است؟ و موجب پیدایش چه پدیده هایی می شود؟ 

نتیجه برخورد به یکدیگر است _ باعث پیدایش چین خوردگی ها و شکستگی ها(گسل) می شود.

12 - عمل کوهزایی به چند شکل موجب تشکیل رشته کوه ها می شود؟

به سه صورت:

1 - چین خوردگی: وقتی بخش زیرین یک ورقه به زیر ورقه ای دیگر می رود، فشاری بر پوسته وارد می شود که لایه های رسوبی را دچار خمیدگی می کند و به سمت بالا می آورد. مانند چین خوردگی های هیمالیا و البرز.

2 -  شکستگی (گسل): اگر فشار بر لایه های رسوبی به گونه ای باشد که پوسته را دچار شکستگی کند، گسل به وجود میآید. در این صورت، با اختلاف ارتفاع حاصل از شکست، مناطقی بالاتر از اطراف قرار می گیرد و مناطقی نیز فرو مینشیند و در نتیجه کوه یا دره ایجاد می شود.

3 -  بالا آمدن مواد مذاب: گاهی مواد مذاب (ماگما) از سمت گوشته به طرف پوسته حرکت می کنند و به آن فشار وارد می آورند. اگر مواد مذاب از پوسته راهی برای خروج از پوسته پیدا کنند و فوران کنند، کوههای آتشفشانی را به وجود میآورند اما اگر فوران رخ ندهد و لایه پوسته بالا بیاید، کوههای گنبدی ایجاد می شوند

13 - بالا آمدن مواد مذاب چگونه در شکل گیری کوه ها نقش دارند؟

اگر مواد مذاب از پوسته راهی برای خروج از پوسته پیدا کنند و فوران کنند، کوههای آتشفشانی را به وجود می آورند اما اگر فوران رخ ندهد و لایه پوسته بالا بیاید، کوههای گنبدی ایجاد می شوند

14- چند مورد از عوامل بیرونی تغییر شکل ناهمواری ها را نام ببرید.

عواملی چون هوازدگی، فرسایش آبی، فرسایش بادی و فرسایش یخچالی

15 - انسان ها با چه هدفی چهره ناهمواری ها را تغییر می دهند؟

برای رفع نیاز های خود و بهره برداری از محیط طبیعی

16 - گسل چیست؟

اگر فشار بر لایه های رسوبی به گونه ای باشد که پوسته را دچار شکستگی کند، گسل به وجود می آید. که با اختلاف ارتفاع همراه است.