معلوم و مجهول
درباره‌ی فعل مجهول گفته‌اند که فعل مجهول را به نهادی که قبلن در جمله‌ی معلوم، مفعول بوده است، نسبت می‌دهند. برای روشن شدن مطلب مثالی می‌زنیم: فرزانه کتاب را آورد.
فعل این جمله (آورد)معلوم است، زیرا آن را به نهاد (فرزانه)نسبت داده‌ایم. صورت مجهول این جمله چنین است:
کتاب آورده شد. فعل این جمله (آورده شد)مجهول است زیرا آن را به نهاد جدید (کتاب)نسبت داده‌ایم که در جمله‌ی معلوم، مفعول بود. پس در فارسی فعل مجهول دارای ساخت است و فرمول تبدیل فعل معلوم به مجهول چنین است:
صفت مفعولی فعل مجهول + صرف‌شدن فعل در زمان فعل معلوم
مثال: «من نامه را خواهم فرستاد» که صفت مفعولی فعل جمله می‌شود "فرستاده" و صورت مجهول جمله چنین است: «نامه فرستاده خواهد شد.»
برای تبدیل جمله‌ی معلوم به مجهول، نخست باید نهاد جمله‌ی معلوم را حذف کنیم، سپس مفعول جمله‌ی معلوم را نهاد جمله مجهول قرار دهیم و اگر «را» یعنی نقش‌نمای مفعول داشته باشد، آن را حذف کنیم. سپس شناسه‌ی فعل مجهول را با نهاد جدید منطبق سازیم: همان‌گونه که مثال «خواهم فرستاد» به صورت:«فرستاده خواهد شد» درآمد. (دکتر وحیدیان کامکار)
http://aryaadib.blogfa.com/post-881.aspx
در جمله های گذرا به مفعول،اگر فعل جمله را به نهاد نسبت دهیم،به آن «معلوم»و اگر فعل را به نهادی که قبلا مفعول بوده است،نسبت دهیم،به آن مجهول می گوییم:
دانش آموزان را به کتاب خانه می بریم.(معلوم)
دانش آموزان به کتاب خانه برده می شوند.(مجهول)
روش مجهول کردن جمله های معلوم
1 - نهاد جمله حذف شود. مثال: دانش آموزان را به کتاب خانه می بریم.
دانش آموزان را به کتاب خانه می بریم.(معلوم)
دانش آموزان به کتاب خانه برده می شوند.(مجهول)
روش مجهول کردن جمله های معلوم
1 - نهاد جمله حذف شود. مثال: دانش آموزان را به کتاب خانه می بریم.
2 - مفعول جمله را به جای نهاد قرارمی دهیم
و «را» نشانه ی مفعول را حذف می کنیم.
3 - فعل جمله را به صفت مفعولی تبدیل می کنیم.(برده)
4 - از مصدر «شدن» فعلی متناسب بازمان فعل اصلی می سازیم و به آن اضافه می کنیم:
اگر ماضی باشد از «شد» استفاده می کنیم
و اگر مضارع باشد از «شو» استفاده می کنیم.
5 - شناسه را با نهاد جدید مطابقت می دهیم.
مثال: دانش آموزان به کتاب خانه برده می شوند.
فقط فعل های گذرا به مفعول مجهول می شوند،
چنان چه بخواهیم فعل های ناگذر را مجهول کنیم، باید ابتدا آن را گذرا کنیم وسپس به مجهول تبدیل نماییم:
آب می جوشید —-> آب را می جوشاند —-> آب جوشانیده می شد.
همه ی فعل های ناگذر یا گذرایی که تکواژ «ان»
را می پزیرند«گذرای سببی» نام دارد.
تست:
مجهول فعل جمله ی «دبیر ورزش آن ها را به تماشای مسابقه خواهد آورد.»کدام است؟
1 - آورده خواهد شد.
2 - برده خواهند شد.
3 - آورده می شوند.
4 - آورده خواهند شد.
- لینک منبع
تاریخ: دوشنبه , 28 اسفند 1396 (13:33)
- گزارش تخلف مطلب