معنی درس دوم عربی پایه دوازدهم (تجربی و ریاضی) با جواب تمرینات

درسنامه آموزشی عربی دوازدهم تجربی و ریاضی

معنی درس 2: (مَکَّهُ الْمُکَرَّمَهُ وَ الْمَدینَهُ الْمُنَوَّرَهُ) با جواب تمرین ها

﴿... لِلّهِ عَلَى النّاسِ حِجُّ اَلْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إلَهِ سَبیلاً...﴾ آلُ عِمْران: 97

حجّ خانه [خدا] بر مردم بر کسانی که بتوانند به سوی آن راه یابند واجبِ الٰهی است.

----------------------

مَکَّهُ الْمُکَرَّمَهُ وَ الْمَدینَهُ الْمُنَوَّرَهُ

جَلَسَ أَعضاء الْأُسْرَهِ أَمامَ التِّلْفازِ وَ هُم یشُاهِدونَ الْحُجّاجَ فِی الْمَطارِ. نَظَرَ «عارفٌِ‌» إلیٰ والِدَیْهِ، فَرَأیٰ دُموعَهُما تَتَساقَطُ مِنْ أَعْیُنِهِما. فَسَأَلَ عارِفٌ والِدَهُ مُتَعَجِّباً:

اعضای خانواده مشتاقانه رو به روی تلویزیون نشسته‌اند. حاجی‌ها را در فرودگاه تماشا می‌کنند در حالی که برای رفتن به مکه مکرمه و مدینه منوره سوار هواپیما می‌شوند. «عارف» به پدر و مادرش نگاه کرد و اشک‌هایشان را دید که از چشمانشان پی در پی می‌افتند. عارف با تعجب از پدرش پرسید:

یا أَبی، لِمَ تَبْکی؟!

ای پدرم، چرا گریه می‌کنی در حالی که در سال گذشته در حج بودی؟!

اَلْأَبُ: حینَما أَرَی النّاسَ یَذْهَبونَ إلَی الْحَجِّ، تَمُرُّ أَمامی ذِکْرَیاتی؛ فَأَقولُ فی نَفْسی: یالَیتَنی أَذْهَبُ مَرَّهً أُخْریٰ!

پدر: وقتی مردم را می‌بینم که به حج می‌روند، خاطراتم از مقابلم می‌گذرند، وقتی که من و مادرت این دو شهر مقدس را زیارت کردیم؛ و با خودم می‌گویم: ای کاش من بار دیگر بروم!

رُقَیَّه: وَلٰکِنَّکَ أَدَّیْتَ فَریضَهَ الْحَجِّ فِی السَّنَهِ الْماضیَهِ مَعَ أُمّی!

رقیه: ولی تو واجب حج را همراه مادرم در سال گذشته به جا آوردی!

اَلْأُمُّ: لَقَد اشْتاقَ أَبوکُما إلَی الْحَرَمَینِ الشَّریفَینِ وَ الْبَقیعِ الشَّریفِ.

مادر: پدرتان مشتاق حرمین شریف مسجد الحرام، مسجد نبوی و بقیع شریف شده است.

عارِفٌ: أَ أَنتِ مُشْتاقَهٌ أَیضاً؛ یا أُمّاهْ؟

عارف: ای مادر! آیا تو نیز مشتاق هستی؟

اَلْأُمُّ: نَعَم، بِالتَّأکیدِ یا بُنَیَّ.

مادر: آری، البته ای پسرم.

اَلْأَبُ: کُلُّ مُسْلِمٍ حینَ یَریٰ هٰذَا الْمَشهَدَ، یَشتاقُ إلَیهِ.

پدر: هر مسلمانی وقتی این صحنه را می‌بیند و اماکن مقدسه (مکان‌های مقدّس) را به یاد می‌آورد مشتاق آن می‌شود.

عارِفٌ: ما هیَ ذِکْرَیاتُکُما عَنِ الْحَجِّ؟

عارف: چه اماکنی (جاهایی) را دوست داری زیارت کنی؟ (ببینی)

اَلْأَبُ: أَتَذَکَّرُ خیاٖمَ الْحُجّاج فی مِنیٰ وَ عَرَفاتٍ، وَ رَمْیَ الْجَمَراتِ وَ الطوَّافَ حَوْلَ الْکَعْبَهِ الشَّریفَهِ وَ السَّعْیَ بَیْنَ الصَّفا وَ الْمَروَهِ، وَ زیارَهَ الْبَقیعِ الشَّریفِ.

پدر: به باد می‌آورم چادرهای حاجی‌ها در منا و عرفات و رمی جمرات پرتاب سنگریزها (و طواف دور کعبه شریف و سعی دویدن) بین صفا و مروه و زیارت بقیع شریف را.

اَلْأُمُّ: وَ أَنا أَتَذَکَّرُ جَبَلَ النّورِ الَّذی کانَ النَّبیّ یَتَعَبَّدُ فی غارِ حِراءٍ الْواقِعِ فی قِمَّتِهِ.

مادر: و من به یاد می‌آورم کوه نور را که پیامبر و در غار واقع در قله آن عبادت می‌کرد.

رُقَیَّه: أنَا قَرَأْتُ فی کِتابِ التَّربیَهِ الدّینیَّهِ أَنَّ أُولیٰ آیاتِ الْقُرآنِ نَزَ‌لَتْ عَلَی النَّبیِّ فی غارِ حِراءٍ.

رقیه: من در کتاب تربیت دینی (دین و زندگی) خواندم که نخستین آیه های قرآن در غار حرا بر پیامبر نازل شد.

هَلْ رَأَیْتِ الْغارَ؛ یا أُمّاهْ؟

ای مادر، آیا غار را دیدی؟

اَلْأُمُّ: لا، یا بُنَیَّتی. الَغْارُ یَقَعُ فَوْقَ جَبَلٍ مُرتَفِعٍ، لا یسَتطَیعُ صُعودَهُ إلَّا الْأَقویاءُ، وَ أَنتِ تَعْلَمینَ أَنَّ رِجْلی تُؤْلِمُنی.

مادر: نه، ای دخترم، غار بالای کوهی بلند واقع است که جز افراد قوی نمی‌توانند از آن بالا بروند.

رُقَیَّه: هَلْ رَأَیْتُما غارَ ثَوْرٍ الَّذی لَجَأَ إلَیهِ النَّبیُّ فی طَریقِ هِجرَ‌تِهِ إلَی الْمَدینَهِ الْمُنَوَّرَهِ؟

رقیه: آیا دیدی غار ثور را که پیامبر پیر در راه هجرتش به مدینه منوره به آن پناه برد؟

اَلْأَبُ: لا، یا عزَیزتَی؛ أنَا أَتَمَنّیٰ أَنْ أَتَشَرَّفَ مَعَ جَمیع أَعضاءِ الْأُسرَهِ وَ مَعَ الْأَقْرِباءِ لِزیارَهِ مَکَّهَ الْمُکَرَّمَهِ وَ الْمَدینَهِ الْمُنَوَّرَهِ مَرَّهً أُخْریٰ وَ أَزورَ هٰذِهِ الْأَماکِنَ.

پدر: نه، ای عزیزم، من آرزو دارم که بار دیگر همراه همه اعضای خانواده و نزدیکان به زیارت مکه مکرمه و مدینه منوره مشرف شوم و این اماکن را زیارت کنم. (ببینم)

اَلْمُعْجَم

آلَمَ‌: به درد آورد (مضارع: یُؤْلِمُ) «رِجْلی تُؤْلِمُنی: پایم درد می‌کند‌»

رَمْیُ الْجَمَراتِ‌: پرتابِ ریگ‌ها (در مراسم حج)

اِشْتاقَ: مشتاق شد (مضارع: یَشْتاقُ)

زارَ ُ: دیدار کرد (مضارع: یَزورُ)

أُمّاهْ: ای مادرم

«زُرْتُ: دیدار کردم»

بُنَیَّ: پسرکم

اَلسَّعْی‌: دویدن‌، تلاش

بُنَیَّتی: دخترکم

اَلْقِمَّه: قلّه «جمع: اَلْقِمَم»

تَعَبَّدَ: عبادت کرد

لَجَأ إلیٰ: به... پناه بُرد

اَلتِّلْفاز: تلویزیون

مَرَّ: گذر کرد (مضارع: یَمُرُّ)

اَلْخیاٖم: چادرها «مفرد: اَلْخَیْمَه‌»

اَلْمَشْهَد: صحنه

اَلرِّجْل: پا «جمع: اَلْأَرْجُل‌»

------------------

عَیِّنْ جَوابَ الْأَسْئِلَهِ التّالیَهِ مِنَ الْعَمودِ الثّانی. (اثِنانِ زائدِانِ)

1- لمِاذا لَمْ تَصْعَدْ والِدَهُ عارِفٍ وَ رُقَیَّهَ جَبَلَ النّورِ؟ یَکونُ مُرْتَفِعاً. (4)

2- ماذا کانَ أَعْضاءُ الْأُسْرَهِ یشُاهِدونَ؟ اِشْتاقَ إلیَهِ.

3- أَینَ جَلَسَ أَعضاءُ الْأُسْرَهِ؟ والدِا الْأُسْرَهِ. (5)

4- کَیْفَ یَکونُ جَبَلُ النّورِ؟ أَمامَ التِّلْفازِ. (3)

5- مَنْ کانَ یَبْکی؟ رَأْسی یُؤْلِمُنی.

اَلْحُجّاجَ فِی الْمَطارِ. (2)

لِأَنَّ رِجْلَ الْأُمِّ کانَتْ تُؤْلِمُها. (1)

اِعلَموا

اَلْحال (قید حالت)

آیا ترجمه این سه جمله یکسان است؟

الف. رَأَیْتُ وَلَدَاً مَسْروراً. ب. رَأَیْتُ الْوَلَدَ المَسْرورَ. ج. رَأَیْتُ الْوَلَدَ، مَسْروراً.

پسرِ خوشحالی را دیدم. پسرِ خوشحال را دیدم. پسر را خوشحال دیدم.

مَسْروراً در جمله الف و اَلْمَسْرورَ در جمله ب چه نقشی دارند؟

آیا مَسْروراً در جمله ج نیز همان نقش را دارد؟

در جمله اوّل کلمه «مَسْروراً» صفتِ «وَلَداً» و در جمله دوم «الْمَسْرورَ» صفتِ «اَلْوَلَدَ» و در جمله سوم «مَسْروراً» حالتِ «اَلْوَلَدَ» است.

ذَهَبَتِ الْبِنْتُ (موصوف)، الْفَرِحَهُ (صفت).

ذَهَبَتِ الْبِنْتُ، فَرِحَهً. (قید حالت (اَلْحال)

برخی کلمات در جمله، حالتِ یک اسم را هنگام وقوع فعل نشان می‌دهند.

به چنین کلماتی در فارسی «قید حالت‌» و در عربی «حال‌» می‌گوییم.

اِشْتَغَلَ مَنصورٌ فِی الْمَزرَعَهِ نَشیطاً. (حال (قید حالت)

در زبان عربی بسیاری از اوقات قید حالت در انتهای جمله می‌آید؛ مانند:

وَقَفَ الْمُهَندِسُ الشّابُّ فِی الْمَصْنَعِ مُبْتَسِماً.

اَللّاعِبونَ الْإیرانیّونَ رَجَعوا مِنَ الْمُسابَقَهِ مُبْتَسِمینَ.

هاتانِ الْبِنتانِ قامَتا بِجَوْلَهٍ عِلْمیَّهٍ فِی الْإنتِرنِت مُبْتَسِمَتَینِ.

اِخْتَبِرْ نَفْسَکَ. عَیِّنِ «الْحالَ» فِی الْجُمَلِ التّالیَهِ.

1- وَصَلَ الْمُسافِرانِ إلَی الْمَطارِ مُتَأَخِّرَیْنِ وَ رَکِبا الطّائِرَهَ. (مُتَأَخِّرَیْنِ)

مسافران با تاخیر به فرودگاه رسیدند و سوار هواپیما شدند.

2- تَجْتَهَِدُ الطّالِبَِهُ فی أَداءِ واجِباتِهِا راضیَهً وَ تُساعِدُ أُمَّها. (راضیَهً)

دخترِ دانش‌آموز در انجام تکالیف‌هایش با خشنودی تلاش می‌کند و به مادرش کمک می‌کند.

3- یُشَجِّعُ الْمُتَفرِّجونَ فَریقَهُمُ الْفائِزَ فَرِحینَ. (فَرِحینَ)

امروز تماشا گران با خوشحالی تیم برنده‌شان را تشویق می‌کنند.

4- اَلطّالِبَتانِ تَقْرَآنِ دُروسَهُما مُجِدَّتَینِ. (مُجِدَّتَینِ)

دو دختر دانش آموز با جدّیّت درس‌هایشان را می‌خوانند.

گاهی قید حالت به صورت جمله اسمیّه همراه با حرف «واو حالیّه‌» و به دنبال آن یک ضمیر می‌آید؛ مثال:

الف- رَأَیْتُ الْفَلّاحَ وَ هوَ یَجْمَعُ الْمَحصولَ.

کشاورز را دیدم، در حالی که محصول را جمع می‌کرد. ب- أُشاهِدُ قاسِماً وَ هوَ جالِسٌ بَیْنَ الشَّجَرَتَینِ.

قاسم را می‌بینم، درحالی که میان دو درخت نشسته است.

در جمله الف قید حالت به صورت ماضی استمراری ترجمه می‌شود.

اِخْتَبِرْ نَفْسَکَ. تَرْجِمِ الْآیاتِ الْکَریمَهَ، ثُمَّ عَیِّنِ «الْحالَ».

1- ﴿... وَ خُلِقَ الْإنسانُ ضَعیفاً﴾ اَلنِّساء: 28

و انسان ناتوان آفریده شده است.

حال: ضَعیفاً

2- ﴿... وَ لا تَهِنوا وَ لا تَحْزَنوا وَ أَنتُمُ الْأَعْلَوْن...﴾ آلُ‌عِمران: 139

و سست نشوید و اندوهگین نباشید در حالی که شما بر فراز هستید.

حال: أَنتُمُ الْأَعْلَوْن

3- ﴿کانَ النّاسُ أُمَّهً واحِدَهً فَبَعَثَ اللهُ النَّبیّینَ مُبَشِّرینَ﴾ اَلْبَقَرَه: 213

مردم امّتی یگانه بودند و خداوند پیامبران را مژده ‌دهنده فرستاد.

حال: مُبَشِّرینَ

4- ﴿یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّهُ ارْجِعی إِلیٰ رَبِّکِ راضیَهً مَرْضیَّهً﴾ اَلْفَجْر: 27 و 28

ای نفس آرام، با خشنودی و خدا پسندیدگی به سوی پروردگارت بازگرد.

حال: راضیَهً مَرْضیَّهً

5- ﴿إنَّما وَلیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعونَ﴾ اَلْمائِدَه: 55

سرپرست شما تنها خدا و پیامبر و کسانی هستند که ایمان آورده‌اند، کسانی که در حالی که ر رکوع هستند، نماز را بر پای می‌دارند و زکات می‌دهند.

هُمْ راکِعونَ

------------------

اَلتَّمْرینُ الْأَوَّلُ (صفحه 26 کتاب درسی)

أَ) عَیِّنْ نوَعَ اَلْکَلِماتِ الَّتی تَحتَها خَطٌّ. (نَوعُ اَلْکَلِماتِ: اِسْمُ فاعِلٍ وَ اسْمُ مَفعولٍ وَ اسْمُ مَکانٍ وَ اسْمُ مُبالغََهٍ وَ فعِْلٌ ماضٍ وَ فعِْلٌ مُضارِعٌ وَ مَصْدَرٌ وَ حَرْفُ جَرٍّ وَ...)

«اَلسَّیِّدُ مُسلِمیٌّ» مُزارِعٌ. هوَ یَسْکُنُ فی قَریَهِ بِطْرود بِمُحافَظَهِ مازَندَران. إنَّهُ رَجُلٌ صادِقٌ وَ صَبّارٌ وَ مُحتَرَمٌ. فی یَوْمٍ مِنَ الْأَیّامِ شاهَدَ جَماعَهً مِنَ الْمُسافِرینَ واقِفینَ أَمامَ مَسْجِدِ الْقَریَهِ.

فَذَهَبَ وَ سَأَلَهُم عَنْ سَبَبِ وُقوفِهِم، فَقالوا: إنَّ سَیّارَتَنا مُعَطَّلَهٌ.

فَاتَّصَلَ السَّیِّدُ مُسلِمیٌّ بِصَدیقِهِ مُصَلِّحِ السَّیّاراتِ؛ لِکَی یُصَلِّحَ سَیّارَتَهمُ. وَ جاءَ صَدیقُهُ وَ جَرَّ سَیّارَتَهُم بِالْجَرّ‌ارَهِ وَ أَخَذَها إلیٰ مَوْقِفِ تَصْلیحِ السَّیّاراتِ.

اَلْمُعَطَّل: خراب شده - اَلْجَرّارَه: تراکتور - اَلْموقِف: ایستگاه - مَوْقِفُ تَصْلیح السَّیّاراتِ: تعمیرگاه خودرو

ب) ما مِهنَهُ صَدیقِ السَّیِّدِ مُسلِمیٍّ؟ إنَّهُ مُصَلِّحُ السَّیّاراتِ. / هوَ مُصَلِّحُ السَّیّاراتِ. صَدیقِ السَّیِّدِ مُسلِمیٍّ مُصَلِّحٌ.

ج) کَمْ جارّاً وَ مَجْروراً فِی النَّصِّ؟ تِسْعَه: فی قَریَهِ / بِمُحافَظَهِ / فی یَوْمٍ / مِنَ الْأَیّامِ / مِنَ الْمُسافِرینَ / بِالْجَرّارَهِ / بِصَدیقِ / إلیٰ مَوْقِفِ / عَنْ سَبَبِ

د) أَیْنَ یعیش السَّیِّدُ مُسلِمیٌّ؟ یَعیشُ السَّیدُ مُسلِمیٌّ فی قَریَهِ بِطْرود بِمُحافَظَهِ مازَندَران. / یَعیشُ فی قَریَهِ بِطْرود بِمُحافَظَهِ مازَندَران. / یَعیشُ فی مُحافَظَهِ مازَندَران

ه) اُکْتُب مُفْرَدَ هٰذِهِ الْکَلِماتِ.

سادَه: سَیِّد

قُریٰ: قَرْیَه

رِجال: رَجُل

أیَّام: یَوْم

سَیّارات: سَیّارَه

مُصَلِّحونَ: مُصَلِّح

أَصْدِقاء: صَدیق

مَواقفِ: مَوقِف

جَرّارات: جَرّارَه

جَماعات: جَماعَه

------------------

اَلتَّمرینُ الثّانی (صفحه 26 کتاب درسی)

عَیِّنِ الْکَلِمَهَ الْغَریبَهَ فی کُلِّ مَجموعَهٍ، مَعَ بَیانِ السَّبَبِ.

1- اَلْأَصْدِقاء / اَلْأَحِبّاء / اَلْأَقْرِباء / اَلْأَرْبِعاء

(دوستان / یاران / نزدیکان / چهارشنبه)

2- اَلطّین / اَلْمِلَفّ / اَلتُّراب / اَلْحَجَر

(گِل / پرونده / خاک / سنگ)

3- اَلْأَعْیُن / اَلْأَکْتاف / اَلْفَأْس / الْأَسْنان

(چشمان / کتف‌ها / تبر/ دندان‌ها)

4- اَلْغُراب / اَلْعُصْفور / اَلْحَمامَه / اَلْمْائِدَه

(کلاغ / گنجشک / کبوتر / سفره غذا)

5- اَلْعَظْم / اَللَّحْم / اَلْعام / اَلدَّم

(استخوان / گوشت / سال / خون)

6- اَلْخیٖام / أَمْسِ / غَداً / اَلْیَوم

(چادرها / دیروز / فردا / امروز)

------------------

التَّمرینُ الثّالِثُ (صفحه 27 کتاب درسی)

اُکتُبِ الْمَحَلَّ الْعرابیَّ لِلْکَلِماتِ الَّتی تَحتَها خَطٌّ.

1- ﴿... رَبَّنا آتِنا فی الدُّنْیا حسَنَهَ (مفعول) وَ فی الْآخِرَهِ (مجرور بحرف جر) حَسَنَهً...﴾ الَبْقََرَه: 201

پروردگارا در دنیا به ما نیکی و در آخرت [نیز] نیکی بده.

2- ﴿جاءَ الْحَقُّ (فاعل) وَ زَهَقَ الْباطِلُ (فاعل)...﴾اَلْإسْراء: 81

حق آمد و باطل نابود شد.

3- ﴿وَ اسْتَعینوا بِالصَّبْرِ (مجرور بحرف جر) وَ الصَّلاهِ...﴾ الَبْقََرَه: 45

از بردباری و نماز یاری بجویید.

4- ﴿...فَإنَّ حِزْبَ اللهِ (مضافٌ إلیه) هُمُ الْغالِبونَ﴾ الَمْائِدَه: 56

بی گمان حزب خدا چیره شدگان‌اند.

5- ﴿...کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَهُ (مبتدأ و خبر) المَْوْتِ﴾ آلُ عِمران: 185

هر کسی چشنده مرگ است.

------------------

اَلتَّمرینُ الرّابِعُ (صفحه 27 کتاب درسی)

اُکتُبْ کَلِمَهً مُناسِبَهً لِلتَّوضیحاتِ التّالیَهِ مِنْ کَلِماتِ نَصِّ الدَّرسِ وَ التَّمارینِ.

1- اِبْنیَ الصَّغیرُ. (بُنَیَّ) / پسرِ کوچکم (پسرکم)

2- بِنْتیَ الصَّغیرَهُ. (بُنَیَّتی) / دخترِ کوچکم (دخترکم)

3- أَعْلَی الْجَبَلِ وَ رَأْسُهُ. (اَلْقِمَّه) / بالای کوه و سرِ آن (قلّه)

4- مَکانُ وُقوفِ السیّاراتِ وَ الْحافِلاتِ. (اَلْمَوقِف) / جای ایستادن اتومبیل‌ها و اتوبوس‌ها (ایستگاه)

5- سَیّارَهٌ نَسْتَخدِمُها لِلْعَمَلِ فِی الْمَزرَعَهِ. (اَلْجَرّارَه) / خودرویی که برای کار در کشتزار آن را به کار می‌بریم. (تراکتور)

6- صِفَهٌ لِجِهازٍ أَوْ آلَهٍ أَوْ أدَاهٍ بِحاجَهٍ إلَی التَّصْلیحِ. (اَلْمُعَطَّلَه) / صفتی برای دستگاهی یا ابزاری یا دست‌افزاری که نیاز به تعمیر دارد. (خراب)

------------------

اَلتَّمرینُ الْخامِسُ (صفحات 28 و 29 کتاب درسی)

لِلتَّرْجَمَهِ.

1- کَتَبَ: نوشت

قَدْ کُتِبَ التَّمرینُ: تمرین نوشته شده است.

لِمَ لا تَکْتُبینَ دَرْسَکِ؟ چرا درسَت را نمی‌نویسی؟

لَمْ تَکْتُبی شَیئاً: چیزی ننوشتی.

2- تَکاتَبَ: نامه نگاری کرد

اَلصَّدیقانِ تَکاتَبا: آن دو دوست به هم نامه‌نگاری کردند. دوستان به هم نامه‌نگاری کردند.

أَیُّهَا الصَّدیقانِ، تَکاتَبا: ای دو دوست نامه‌نگاری کنید.

تَکاتَبَ الزَّمیلانِ: آن دو همکلاسی با هم نامه‌نگاری کردند.

3- مَنَعَ: بازداشت، منع کرد

مُنِعْتُ عَنِ الْمَوادِّ السُّکَّریَّهِ: از موادّ قندی منع شدم.

لا تَمْنَعْنا عَنِ الْخُروجِ: مانع خروج ما نشو؛ مانع بیرون رفتنِ ما نشود؛ما را از خارج شدن منع نکن.

شاهَدْنا مانِعاً بِالطَّریقِ: مانعی را در راه دیدیم.

4- اِمْتَنَعَ: خودداری کرد

کانَ الْحارِسُ قَدِ امْتَنَعَ عَنِ النَّوْمِ: نگهبان از خوابیدن خودداری کرده بود.

لا تَمْتَنِعوا عَنِ الْمُطالَعَهِ: از مطالعه خودداری نکنید.

لَنْ نَمْتَنِعَ عَنِ الْخُروجِ: از خارج شدن خودداری نخواهیم کرد.

5- عَمِلَ: کار کرد، عمل کرد

لِمَ ما عَمِلْتُم بِواجِباتِکُم؟ چرا به تکالیفتان عمل نکردید؟

أَ تَعْمَلونَ فی الْمَصنَعِ؟ آیا در کاخانه کار می‌کنید.

اَلْعُمّالُ مَشغولونَ بِالْعمَلِ: کارگران مشغول کار هستند.

6- عامَلَ: رفتار کرد

إلٰهی، عامِلْنا بِفَضْلِکَ: ای خدای من، با لطفت با ما رفتار کن.

إلٰهی، لا تُعامِلْنا بِعَدْلِکَ: ای خدای من، با دادگری‌ات با ما رفتار نکن.

کانوا یُعامِلونَنا جَیِّداً: با ما به خوبی رفتار می‌کردند.

7- ذَکَرَ: یاد کرد

قَدْ ذَکَرَ الْمُؤمِنُ رَبَّهُ: مؤمن پروردگارش را یاد کرده است.

ذُکِرْتَ بِالْخَیْرِ: به نیکی یاد شدم.

قَدْ یَذْکُرُ الْأُستاذُ تَلامیذَهُ الْقُدَماءَ: استاد شاگردان قدیمیش را گاهی یاد می‌کند.

8- تَذَکَّرَ: به یاد آورْد

جَدّی وَ جَدَّتی تَذَکَّرانی: پدر بزرگ و مادربزرگم مرا یاد می‌کنند.

سَیَتَذَکَّرُنا الْمُدَرِّسُ: معلّم، ما را به یاد خواهد آورد.

لا أَتَذَکَّرُ‌کَ یا زَمیلی: ای همکلاسیِ من، تو را به یاد نمی‌آورم.

------------------

اَلتَّمْرینُ السّادِسُ (صفحه 30 کتاب درسی)

ترَجِمِ النَّصِّ التّالیَ، ثُمَّ عَیِّنِ الْمَحَلَّ الْأعرابیَّ لِما تَحْتَهُ خَطٌّ.

سَمَکَهُ السَّهْمِ

سَمَکَهُ (مبتدا) السَّهْمِ مِنْ أَعْجَبِ الْأَسْماکِ فِی الصَّیْدِ. إِنَّها تُطْلِقُِ قَطَراتِ الْماءِ مُتَتالیَهً (حال «قید حالت») مِنْ فَمِها إلَی الْهَواءِ (مجرور بحرف جرّ) بِقوَّهٍ تُشْبِهُ إطْلاقَ السَّهْمِ وَ تُطْلِقُ هٰذَا السَّهْمَ الْمائیَّ فِی اتِّجاهِ الْحَشَراتِ فَوْقَ الْماءِ، وَ عِنْدَما تَسْقُطُ الْحَشَرهَ (فاعل) عَلیٰ سَطحْ الْماءِ (مجرور بحرف جرّ) تَبْلَعُها حَیَّهً (حال «قید حالت»).

ماهیِ تیرانداز عجیب‌ترین ماهی در صید است. او قطره‌های آب را به صورت پی‌درپی به قدرتی که شبیه رهاساختن تیر است از دهانش به سوی هوا رها می‌کند و این تیر آبی را در جهتِ حشرات روی آب رها می‌کند و وقتی که حشره روی سطح آب میافتد، آن را زنده می‌بلعد.

هُواه (مبتدا) أَسْماکِ الزّینَهِ مُعْجَبونَ (خبر) بِهذِٰهِ السَّمَکَهِ، وَلٰکِنَّ تَغْذیَتَها صَعْبَهٌ عَلَیْهِم؛ لِأَنَّها تُحِبُّ أَنْ تَأْکُلَ الْفَرائِسَ (مفعول) الْحَیَّهَ (صفه).

علاقه‌مندان به ماهی‌های زینتی شیفته این ماهی هستند؛ ولی غذا دادن به آن برایشان سخت است؛ زیرا این ماهی شکارهای زنده را ترجیح می‌دهد.

سَمَکَهُ التّیلابیا

سَمَکَهُ التیّلابیا مِنْ أَغْرِبِ الْأَسْماکِ تُدافِعُ عَنْ صِغارِها (مجرور بحرف جرّ) وَ هیَ تَسیرُ مَعَها (حال «قید حالت»). إنَّها تَعیشُ فی شَمال إفریقیا. وَ هٰذِهِ السَّمَکَهُ تَبْلَعُ صِغارَها (مفعول) عِندَ الْخَطَرِ؛ ثُمَّ تُخْرِجُها بَعْدَ زَوالِ الْخَطرِ.

ماهیِ تیلابیا از عجیب‌ترین ماهی‌هاست که از بچّه‌هایش (نوزادانش، کوچولوهایش) در حالی که همراهشان حرکت می‌کند دفاع می‌کند. او در شمال آفریقا زندگی می‌کند و این ماهی هنگامِ خطر بچّه‌هایش را می‌بلعد؛ سپس پس از برطرف شدن خطر آنها را خارج می‌کند.

------------------

اَلتَّمرینُ السّابِعُ (صفحه 31 کتاب درسی)

عَیِّنِ «الْحالَ» فِی الْعِباراتِ التّالیَهِ.

1- مَنْ عاشَ بِوَجْهَینِ، ماتَ خاسِراً.

2- أَقوَی النّاسِ مَنْ عَفا عدَوَّه مُقتَدِراً.

3- عِندَ وُقوعِ الْمَصائِبِ تَذهَبُ الْعَداوَهُ سَریعَهً.

4- مَنْ أَذْنَبَ وَ هوَ یَضْحَکُ، دَخَلَ النّارَ وَ هوَ یَبکی.

5- یَبقَی الْمُحسِنُ حَیّاً وَ إنْ نُقِلَ إلی منازِلِ الأَمواتِ.

6- إذا طَلَبْتَ أَنْ تَنجَحَ فی عَمَلِکَ فَقُمْ بِهِ وَحیداً وَ لا تتَوَکَّلْ عَلَی النّاسِ.

------------------

اَلتَّمرینُ الثّامِنُ (صفحه 32 کتاب درسی)

عَیِّنِ الصَّحیحَ فِی الْمُفرَدِ وَ جَمعِهِ.

1- سَمَکَه، سَمَکات

2- ذِکْریٰ، ذِکْرَیات

3- فَریسَه، فَرائِس

4- قُربان، قَرابین

5- خَطیئَه، أَخطاء

6- طَعام، مَطاعِم

7- دَعْوَه، دَعَوات

8- کتِابَه، کِتابات

9- شَعْب، شُعَب

10- عَظْم، أَعاظِم

11- تِمثال، أَمثِلَه

12- سِنّ، سَنَوات

13- عَصْر، عُصور

14- صَنَم، أَصنام

15- حاجّ، حُجّاج

16- دَمْع، دُموع

17- وَجْه، وُجوه

18- بِنت، أَبناء

19- إِلٰه، آلِهَه

20- آیَه، آیات