انواع حروف اضافه و حروف ربط در زبان فارسی

انواع حروف اضافه فارسی

حروف اضافه کلماتی هستند که به تنهایی معنی ندارند درجمله پیش ازاسم می آیند وآن رامتمم می سازند.ازآن جاکه حروف اضافه به کلمه ی بعدازخودنقش متمم می دهندبه آنها  نقش نمای متمم نیز می گویند.

حروف اضافه ازنظرساختمان دودسته اند:1-حروف اضافه ی ساده  2-حروف اضافه ی مرکب

حروف اضافه ی ساده عبارتنداز: از، به، با،بی، در، بر، برای،تا، مگر،جز، الا، الّا،چون،  اندر، زی  و......

واژه هایی مانند:مثلِ، مانندِ،غیرِ،  رویِ، زیرِ، پهلویِ، بالایِ،سوایِ، بدونِ، بهرِ،.....نیز با کسره ای که درپایان آنها می آید حروف اضافه هستند.

نکته: 

(  تا) وقتی حرف اضافه است که نهایت وانتهارادرزمان یامکان برساند.

(چون) وقتی حرف اضافه است که به معنی مثل ومانند باشد.

(بی وبا)چنانچه باکلمه ی بعدازخود صفت بسازند پیشوند به حساب می آیندوحرف اضافه نیستند. مثل کلمه ی بی دولت،بیسواد،بی ادب، با فرهنگ،بانمک و.....

حروف اضافه ی مرکب: حروف اضافه ی ساده گاه با یک اسم می آیند وحرف اضافه ی مرکب می سازندوفهرست بازی دارند.

برخی از حروف اضافه ی مرکب ساخته شده از:

به: به غیرِ، به اضافه ی ِ، به علاوه ی ِ، به وسیله ی ِ،به استثنایِ، به مجردِ،به جهتِ،به خاطرِ

از: ازنظرِ، ازرویِ، ازسرِ، ازقبیلِ، ازلحاظِ، ازحیثِ، ازجمله یِ

در: دربرابرِ، درمقابلِ، درباره یِ، درموردِ، درمیانِ، درخصوص ِ

بر: براثرِ، براساسِ، برطبقِ، برحسبِ

با: باوجودِ

نکته:

طرز تشخیص حروف اضافه ی مرکب :حرف اضافه درصورتی مرکب است که نتوان برای جزءاسمی آن وابسته ی پیشین آورد،یعنی آن راگسترش داددرغیراین صورت حرف اضافه مرکب نیست مثلاًکلمه ی«به عنوانِ» درجمله ی او به عنوانِ رئیس جلسه سخنرانی کرد.حرف اضافه ی مرکب است امادرجمله ی به عنوانِ مقاله توجه کنید. به حرف اضافه ی ساده است وعنوان  متمم زیرا برای عنوان می توان وابسته ی پیشین آورد وگفت به این عنوان مقاله توجه کنید.

حروف ربط

حَرفِ رَبط یا پیوندواژه یا پیوندواژ واژه‌ای است که دو عبارت یا دو واژه را به یکدیگر پیوند دهد و از جهت ساختار بر دو گونه است: مفرد و مرکب

حرف ربط ساده:

حرفهای  ربط ساده از یک واژک ساخته شده اند . این حروف عبارتند از:

اگر، اما، پس، تا، چون، چه، خواه، زیرا، که، لیکن، نه، نیز، و، ولی، هم، یا

...

حرف ربط مرکب:

حرفهای ربط مرکب مجموعه ای از دو یا چند کلمه است که یکی از آنها حرف ربط یا حرف اضافه ساده است و اغلب علاوه بر اینکه کار حرف ربط ساده را انجام می دهند از قید جانشینی می کنند  و به عبارت دیگر بسیاری از حرفهای مرکب هم کار حرف ربط ساده را می کنند و هم کار قید را.

مانند»

همین که خورشید غروب کرد برگشتیم..

در این مثال همین که علاوه بر اینکه جمله «برگشتیم» را به جمله «خورشید غروب کرد» ربط داده، مانند قید، همزمانی وقوع دو جمله را نیز بیان می کند.

گاهی به جای حرف ربط مرکب می توان یک حرف ربط ساده و یک قید گذاشت.

حرفهای ربط مرکب زیاد هستند:

آنجا که، از آنجا که، از این روی، از بس، از بس که، اکنون که، اگر چنانچه، اگر چنانکه، اگر چه، الا اینکه، با این حال، با اینکه، با وجود اینکه، با وجود این، بس که، به شرط آن که، به طوری که، بلکه، بنابراین، به هر حال، بی آنکه، تا اینکه، تا جایی که، چنانچه، چندانکه، چون که، در حالی که، در صورتی که، در نتیجه، زیرا که، وانگهی، وقتی که، وگرنه، هر چند، هر گاه که، هر وقت که، همان طور که، همین که، یا ا

دستور زبان فارسی تألیف دکتر انوری / احمدی گیوی